Worstel je wel eens met je gedachten of de omstandigheden waarin je je bevindt? Ben jij zelf jouw grootste criticus? Ben je teleurgesteld of boos als het leven anders loopt dan je had gedacht? Misschien spelen jouw mentale Saboteurs op die momenten de baas. Het zijn de stemmetjes in je hoofd. Ze hebben jouw hele leven geprobeerd te doen alsof ze jouw vrienden waren. In werkelijkheid saboteren ze je gedachten en houden ze je af van het bereiken van je volledige potentieel.
Bovenstaande is het beeld dat Shirzad Chamine schetst in zijn boek ‘Positive Intelligence’ en zijn TED-talk: “Know your inner Saboteurs”:
Chamine’s boodschap is niet nieuw. Zijn kracht is echter dat hij een online tool ontwikkelde om onze mentale Saboteurs te helpen herkennen. En met behulp van een slimme combinatie van technieken reikt hij ons eenvoudig gereedschap aan om met deze Saboteurs om te gaan. Daarbij baseert hij zich op neurologie, organisatiewetenschappen, positieve psychologie en Co-Active coaching.
Oorsprong van Saboteurs
Ieder van ons heeft met 1 of meer mentale Saboteurs te maken. Saboteurs zijn gevormd tijdens onze jeugd. Zij vormen de bril waarmee we naar de wereld kijken. Als kind beschermden ze ons tegen fysieke en emotionele gevaren. Als volwassene staan ze onze ontwikkeling echter in de weg. Tijdens het nemen van lastige beslissingen, uitdagingen of oncomfortabele omstandigheden worden onze Saboteurs geactiveerd. In plaats van onze innerlijke wijsheid en kracht te vertrouwen, geloven we de leugens van onze Saboteurs. We vervallen in oud en negatief gedrag en stress is het onvermijdelijke resultaat.
Typen Saboteurs
Chamine beschrijft de 10 meest voorkomende Saboteurs als volgt:
- De RECHTER is de meester-Saboteur, die een prominente rol speelt in ieders leven. Hij speelt een hoofdrol bij alles wat je doet. Hij stimuleert de andere Saboteurs in actie te komen en heeft steeds overal zijn oordeel over klaar.
- De PERFECTIONIST laat je een zwart-witte wereld zien. Niets is voor hem goed genoeg en hij is nooit tevreden.
- De PLEASER dwingt je steeds anderen te helpen. Hij laat je vergeten op te komen voor je eigen belangen en behoeften.
- De STREBER maakt je afhankelijk van het constant leveren van prestaties en externe successen.
- Het SLACHTOFFER laat je voortdurend nadruk leggen op negatieve emoties en gebeurtenissen.
- De DENKER waardeert intellect boven alles. Hij is niet in staat of bereid jou emoties te laten ervaren of relaties te laten onderhouden.
- De WAAKZAME maakt je voortdurend angstig voor alles wat fout kan gaan en ziet overal gevaren om je heen.
- De RUSTELOZE is voortdurend op zoek naar meer; meer spanning, meer actie, meer uitdaging. Hij staat je niet toe rust of tevredenheid te voelen. Hij zorgt steeds weer voor nieuwe afleiding.
- De CONTROLEUR in jou heeft grote drang alles en iedereen te beheersen.
- De ONTWIJKER doet er alles aan om jou iedere confrontatie of ongemak uit te laten stellen of te vermijden.
Op www.positiveintelligence.com kun je een (gratis) on-line assessment doen om te ontdekken van welke Saboteurs jij het meeste last hebt.
Kennismaken met Saboteurs
Je mentale Saboteurs zijn krachtig, maar ze hoeven niet je hele leven te bepalen. Nader kennismaken met je Saboteurs is een belangrijke eerste stap:
- Geef je Saboteur een grappige naam. Dat lijkt kinderachtig, maar dat is juist de bedoeling. Als je je Saboteur een naam geeft, is het eenvoudiger zijn aanwezigheid te benoemen. Je kunt dan zelfs een beetje de draak met hem steken.
- Beschrijf een typische uitspraak van je Saboteur. Waarschijnlijk heeft je Saboteur een aantal favoriete teksten, die voortdurend in jouw hoofd rondzingen. Schrijf ze op, zodat je je bewust wordt van de stijl van je Saboteur. Zo ben je eerder in staat zijn rol te onderkennen.
- Beschrijf waar je Saboteur vandaan komt. Dat hoeft geen diepgaande psychologische onderbouwing te zijn. Maar als je de geschiedenis van je Saboteur kent, kun je waarschijnlijk herkennen welk aangeleerd gedrag hij meebrengt. Wat is de eerste herinnering aan je Saboteur? Wanneer speelt je Saboteur op? Doen de typische teksten van je Saboteur je aan iemand herinneren? Daar kun je dan weer maatregelen tegen treffen of nieuw gedrag tegenover stellen.
- Beschrijf de kwaliteiten van je Saboteur. Je Saboteur helpt je immers ook door alarm te slaan als gevaar dreigt. Of om stil te staan bij bijzondere omstandigheden. Hij heeft echter de neiging permanent te overdrijven en is nooit tevreden.
Omgang met Saboteurs
Op momenten dat je stress ervaart, reduceer je actief de stem en kracht van je Saboteur door de volgende achtereenvolgende acties:
- Benoem de aanwezigheid van je Saboteur. Alleen hiermee al verliest je Saboteur haar geloofwaardigheid en kracht. In plaats van: “Ik denk dat ik dit niet kan”, formuleer je: “Mijn leugenachtige Saboteur vindt dat ik dit niet kan”.
- Verander het perspectief van je Saboteur. Bedenk hoe je dit lastige moment of deze nare situatie kunt omzetten in een cadeau of een mogelijkheid tot een positieve verandering.
- Verschuif je attentie gedurende (minimaal) 10 seconden naar een fysieke sensatie of zintuiglijke waarneming. Adem bijvoorbeeld een aantal malen diep in en uit, voel het gewicht van je lichaam op je stoel of wiebel met je tenen. Hierdoor wordt het hersengebied van je Saboteurs tot rust gebracht.
- Herhaal dit proces als je Saboteur zich weer meldt (en je weet: dat doet hij zeker).
Persoonlijke reactie
Wat is dit boek een feest van herkenning! Mijn Saboteurs spelen nog een grotere rol in mijn leven dan ik al vreesde. Fijn om concrete handvaten aangereikt te krijgen om deze stemmetjes in mijn hoofd tot zwijgen te brengen. Het lukt me niet iedere dag even goed, maar ik heb in de afgelopen weken in ieder geval een aantal positieve ervaringen opgedaan. Als ik jou kan helpen je mentale Saboteurs te onderzoeken, neem dan graag contact met mij op.
Het mag duidelijk zijn dat als we er in slagen onze mentale Saboteurs te beteugelen, we onszelf veel negatieve energie besparen. Maar Chamine gaat verder dan dat. Hij stelt dat we met behulp van Positieve Intelligentie ons brein in een voortdurende positieve en krachtige stemming kunnen houden. Daarmee zouden niet alleen individuen, maar ook teams, geholpen worden om hun volledige potentieel te realiseren. Ik ben hiermee nu zelf mee aan het experimenteren. Als dat voldoende succes of resultaat oplevert, lezen jullie daar over enige tijd vast iets over op deze website.